نخستين گياه ثبت شده : سوسن چلچراغ ( سوسن سفيد ) به طور خودرو ، سالي يكبار با عمر دو هفته تا يكماه در دو نقطه از جهان مي رويد : داماش در استان گيلان و لنكران در جمهوري آذربايجان كه هر دوي آنها در رشته كوه البرز از فلات ايران جاي گرفته اند.
سوسن چلچراغ نخستين بار در سال 1354 توسط گياه شناسي فرانسوي به نام " لدر بوري " شناخته شد و بعد از شناخت ، نامش در موزه تاريخ طبيعي ايران در فرانسه به صورت " ليليوم ليدربور"به ثبت و ضبط رسيد و بعد از آن، روستاي داماش، كانون توجه ملي و جهاني شد. طوري كه هرساله بسياري از علاقمندان و متخصصان و گياه شناسان از سراسر دنيا براي ديدن اين گل به ايران سفر مي كنند . سوسن چلچراغ گياهي است با بلنداي نيم تا يك و نيم متر ، با گل هاي سفيد واژگون ، گلبرگ هايي برگشته ، دانه هايي برجسته و پرچم هايي بلند.
بعضي ها مي گويند كه رنگ مهتابي و شكل واژگون آن كه شباهتي به چلچراغ دارد ، باعث شده كه چنين نامي بر آن نهاده شود اما مردم محلي بر اين باورند كه سوسن چلچراغ در شب نورافشاني مي كند و به همين دليل چلچراغ ناميده شده . اما اصل قضيه – طبق گفته گياه شناسان – اين است كه بواسطه مواد فلئورسانس در پرچم سوسن چلچراغ ، اين گل قابليت بازتابش نور را دارد.
سوسن چلچراغ نخستين بار در سال 1354 توسط گياه شناسي فرانسوي به نام " لدر بوري " شناخته شد و بعد از شناخت ، نامش در موزه تاريخ طبيعي ايران در فرانسه به صورت " ليليوم ليدربور"به ثبت و ضبط رسيد و بعد از آن، روستاي داماش، كانون توجه ملي و جهاني شد. طوري كه هرساله بسياري از علاقمندان و متخصصان و گياه شناسان از سراسر دنيا براي ديدن اين گل به ايران سفر مي كنند . سوسن چلچراغ گياهي است با بلنداي نيم تا يك و نيم متر ، با گل هاي سفيد واژگون ، گلبرگ هايي برگشته ، دانه هايي برجسته و پرچم هايي بلند.
بعضي ها مي گويند كه رنگ مهتابي و شكل واژگون آن كه شباهتي به چلچراغ دارد ، باعث شده كه چنين نامي بر آن نهاده شود اما مردم محلي بر اين باورند كه سوسن چلچراغ در شب نورافشاني مي كند و به همين دليل چلچراغ ناميده شده . اما اصل قضيه – طبق گفته گياه شناسان – اين است كه بواسطه مواد فلئورسانس در پرچم سوسن چلچراغ ، اين گل قابليت بازتابش نور را دارد.
اثر طبیعی ملی سوسن سفید با مساحتی بالغ بر 6/0 هکتار در سال 1355طی مصوبه شماره 71 مورخ 6/5/55 شورایعالی محیط زیست به مجموعه مناطق تحت مدیریت
سازمان پیوست.
موقعیت جغرافیایی:
این اثر با 4061010 تا 4066290 عرض جغرافیایی و 392825 تا 393768 طول جغرافیایی در داماش از توابع شهرستان رودبار و در استان گیلان واقع گردیده
است.
ویژگیهای منطقه:
این اثر رویشگاه و ذخیره گاه ژنتیکی گیاه کمیاب و منحصر به فرد سوسن سفید یا سوسن چلچراغ است. این اثر در ماه خرداد دوستداران و طبیعت گردان فراوانی را به سوی خود جلب مینماید. از گونه های مهم گیاهی میتوان از آقطی؛ گزنه؛ بنفشه؛ سرخس؛ گل قاصد؛ شبدر وحشی و سرخ ولیک نام برد. نام برد.
عوامل تهدید کننده:
از مهمترین عوامل تهدید کننده میتوان به ورود بی رویه گردشگر خارج از ظرفیت برد منطقه و قطع بی رویه گونه نام برد.
سازمان پیوست.
موقعیت جغرافیایی:
این اثر با 4061010 تا 4066290 عرض جغرافیایی و 392825 تا 393768 طول جغرافیایی در داماش از توابع شهرستان رودبار و در استان گیلان واقع گردیده
است.
ویژگیهای منطقه:
این اثر رویشگاه و ذخیره گاه ژنتیکی گیاه کمیاب و منحصر به فرد سوسن سفید یا سوسن چلچراغ است. این اثر در ماه خرداد دوستداران و طبیعت گردان فراوانی را به سوی خود جلب مینماید. از گونه های مهم گیاهی میتوان از آقطی؛ گزنه؛ بنفشه؛ سرخس؛ گل قاصد؛ شبدر وحشی و سرخ ولیک نام برد. نام برد.
عوامل تهدید کننده:
از مهمترین عوامل تهدید کننده میتوان به ورود بی رویه گردشگر خارج از ظرفیت برد منطقه و قطع بی رویه گونه نام برد.
در میان انواع سوسن ، معروف ترین آن ها نزد ایرانیان سوسن سفید Lilium candidum ) ) یا سوسن آزاد است که به نام سوسن ده زبان یا سوسن گل دراز نیز شناخته شده است . هر چند که به نظر می رسد که گاه به خاطر فراوانی و تشابه گل زنبق ( / زنبک یا چمبک ) با سوسن سپید ، زنبق سفید از تیره Iridaceae را نیز بجای سوسن آزاد یا سوسن سپید از تیره Liliaceae گرفته و به کار برده اند و یا سوسن زرد را نیز سوسن رشتی یا زنبق رشتی نیز نامیده اند . با این همه یکی از گونه های نادر گل سوسن که بومی برخی مناطق شمالی ایران زمین است ، سوسن چلچراغ نام گرفته است :تیره: لی لیوم Lilium نام علمی Lilium ledebouriنام بومی و ملی : سوسن چلچراغ · چرایی نام نهادن : از آنجا که شکوفه‌های این گل با رنگ سفید به صورت واژگون باز می شوند نام سوسن چلچراغی به خود گرفته است.انتهای گلبرگ های آن پوشیده از دانه‌های برجسته و پرچم های آن بسیار بلند است. · درازا : نزدیک به یک متر · گل دهی: خرداد ماه و اوایل تیرماه· رویشگاه بومی : این گیاه به طور خودرو در دو نقطه از جهان می روید :1- داماش از توابع جیرنده عمارلو در استان گیلان 2- لنکران در جمهوری آذربایجاندر سال ۱۳۵۴ خورشیدی گياه شناسى به نام « لدربورى » Lederbouri در منطقه داماش موفق به شناسايى اين گونه نادر شد و پس از آن « سوسن چلچراغ » مورد توجه قرار گرفت. سوسن چلچراغ به غير از روستاى كوچک داماش در منطقه رودبار در بخش عمارلو و منطقه لنكران جمهورى آذربايجان در هيچ كجاى جهان يافت نشده است؛ پس از معرفى اين گل به دولت ايران در همان زمان از سوى شوراى عالى محيط زيست در زمره آثار زيست محيطى ملى كشور به ثبت رسيد و طى اين سال ها رويشگاه سوسن چلچراغ در روستاى داماش به مساحت ۴ هكتار تحت حفاظت قرار گرفته است. زمان رويش اين گل در خردادماه و اوايل تيرماه است كه به صورت گلي با قامت بلند به شكل واژگون شكفته می شودو از همین روی سوسن چلچراغ نام گرفته است. اين گل با رنگی سفيد باز شده و انتهای گلبرگ هاي آن پوشيده از دانه های برجسته و پرچم های آن بسيار بلند است.سوسن چلچراغ به دليل اين همه زيبايي و ارزش، از سال 1355 رسما توسط سازمان حفاظت محيط زيست مورد حفاظت قرار گرفت و در فهرست آثار ملي طبيعي كشور ثبت شده است. با توجه به نادر بودن اين گل ملی ثبت شده در فهرست ميراث طبيعي، سازمان محيط زيست اطراف رویشگاه طبیعی سوسن چلچراغ را محصور نموده و اعلام کرده است که هر گونه بهره برداري از آنجا تنها با مجوز رسمي از دفتر نظارت و بازرسي سازمان محيط زيست كشور ممكن خواهد بود.با این همه به دليل بي توجهي مسئولان اين گل در معرض انقراض كامل قرار گرفته است و گفته می شود كه به دليل ناياب بودن گل چلچراغ در دنيا، مورد توجه بسياری از سودجويان بوده و گروه هايی با عنوان پژوهشگر نسبت به جمع آوری و انتقال آن به خارج از کشور اقدام می كنند. اين در حالی است كه تاكنون سازمان حفاظت محيط زيست نسبت به جلوگيری از اين امر، اقدام قابل توجهی به عمل نياورده است و روند نابودی گونه های گياهی ارزشمند در كشور هر روز ابعاد گسترده تری به خود می گيرد و تنوع زیستی را در ایران با خطر نابودی رو به رو كرده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر