دریاچه بزنگان یا کل بی‌بی، تنها دریاچه در استان خراسان رضوی است و در ۱۳۰ کیلومتری مشهد و ۸۰ کیلومتری شهرستان سرخس و در جنوب رشته‌کوه‌های هزارمسجد قرار دارد. وسعت این دریاچه حدود ۸۰ هکتاراست و عمیق‌ترین نقطه آن ۱۲ متر میباشد.
آب دریاچه از بارندگی های سالانه و چشمه‌های کوچک منطقه بزنگان تامین می‌شود. دریاچه «کل‌بی‌بی» در فصول مختلف سال، محل تجمع پرندگان مهاجر و محل پرورش ماهی قزل‌آلا (رنگین کمان) است
منابع آبی هر منطقه ای از بهترین تفریح گاه های طبیعی برای اهالی بومی و گردشگرن داخلی و خارجی محسوب می شوند. به سبب شرایط جوی و جغرافیایی، استان خراسان رضوی از دریاچه های مشهور و قابل توجهی برخوردار نیست ولی دریاچه بزنگان مهم ترین دریاچه استان خراسان رضوی به شمار می آید که آب آن از بارندگی های سالانه و چشمه های کوچک تامین می شود. دریاچه بزنگان که در مسیر جاده مشهد – سرخس قرار گرفته، مرکز پرورش ماهی قزل آلا بوده و در صورت برنامه ریزی صحیح از ویژگی های لازم برای جلب گردشگران برخوردار است.
درياچه بزنگان تنها ابگیر طبیعی مي باشد كه در استان خراسان وجود دارد . اين درياچه حدود هشتاد هكتار وسعت وعمق ان حد اکثر دوازده مترو حد اقل نه متر می باشد و در جنوب رشته كوههاي هزار مسجد در فاصلة حدود يكصدوسي كيلومتري جاده مشهد به سمت سرخس قرار دارد.آب اين درياچه از بارندگي هاي سالانه و چشمه هاي كوچك حاشیه و کف دریاچه تامين مي شود و تاکنون ۳۳ گونه فيتو پلانکتون جلبکی در درياچه بزنگان شناسايی شده است
درياچه بزنگان داراي ويژگيهاي خاص و از اهميت علمي و تحقيقاتي بالايي برخوردار است كه همه ساله در فصلهاي پاييز و زمستان و اوايل بهار زيستگاه بسيار مناسبي جهت زمستان گذراني پرندگان مهاجر آبزي و كنار آبزي مي باشد . سازمان حفاظت محيط زيست در جهت حفظ و بهره وري معقول از اين پديده طبيعي و با حفظ اصالت تعادل اكولوژيكي آن ،برنامه هايي در دست اقدام داشته و در آينده نزديك يكي از مراكز مهم علمي پژوهشي و تفرجگاهي خواهد شد .
آب درياچه از چشمه هاى متعدد و بارندگى هاى سالانه تامين ميشود. در اطراف درياچه فضاهاى طبيعى بسيار زيبا و مناسبى جهت اتراق ماهيگيران و مسافران، وجود دارد. غار بزنگان نيز در شش كيلومترى جنوب غربى دهكده بزنگان واقع شده و قدمت آن به پيش از ميلاد بر ميگردد. غار بزنگان آهكى بوده و داراى ستونهاى استالاگتيت و استالاگميت ميباشد. كف غار خاكى و صاف و دهانه آن رو به شمال قرار دارد و در داخل آن نيز آب آشاميدنى وجود دارد.و به لحاظ قدمت تاريخی تحت شماره ۶۵۹ در زمره اثارتاريخی به ثبت رسيده است.طبق تحقيق در بزرگترين درياچه طبيعي استان خراسان، درياچه بزنگان، واقع در 120 کيلومتري شرق شهرستان مشهد ، که در آن فراواني، توزيع و تنوع واقعي و عمودي جمعيت فيتوپلانکتوني و همچنين توليد اوليه درياچه با در نظر گرفتن فاکتورهاي اکسيژن محلول، دما، عمق قابل رويت و PH مورد مطالعه قرار گرفت . نمونه‌ها از سه ناحيه و پنج اشکوب (سطح 3،5،8 و 11 متري) درياچه، به طور فصلي و طي يکسال (1375-76)جمع‌آوري گرديدند. در مجموع 65 گونه، متعلق به سه گروه فيتوپلانکتوني شامل 10 گونه سيانوفيسه، 18 گونه کلروفيسه و 37 گونه باسيلاريوفيسه شناسايي شد، که گونه‌هاي Chroococcus minor (سيانوفيسه) Cosmarium tinctum Ulothrix subtilissima (کلروفيسه)، Campylodiscus sp.، Cocconeis placentula، Cyclotella meneghinana، Fragillaria crotonenisis، Gyrosigma acuminatum و Rhaphoneis (باسيلاريوفيسه) در غالب نمونه‌ها و با ميزان فراواني بالا نسبت به ساير گونه‌ها مشاهده گرديدند. فراواني جمعيت فيتوپلانکتوني، اکسيژن محلول و عمق قابل رويت درياچه از فصل بهار به سمت پائيز و زمستان سير نزولي داشت ، به طوريکه فصل بهار از بيشترين و فصل زمستان از کمترين ميزان فراواني فيتوپلانکتوني برخوردار بود. گونه‌هاي فيتوپلانکتوني متعلق به گروه کلروفيسه در فصل پائيز و زمستان غالبيت داشتند. در طول دوره تحقيق، ضلع شرقي درياچه (ناحيه دوم نمونه‌برداري) همواره از ميزان فراواني فيتوپلانکتوني و عمق قابل رؤيت بيشتر نسبت به ساير نواحي برخوردار بود. در کل، ارتباط مستقيمي بين فراواني جمعيت فيتوپلانکتوني، ميزان توليد اوليه، اکسيژن محلول آب وجود داشت . در فصل تابستان، کميت‌هاي فوق‌الذکر از سطح به کف درياچه، شيب نزولي نشان مي‌دادند که احتمالا در اين ميان نقش اشکوب‌بندي حرارتي نيز درياچه تعيين‌کننده بوده است . نتايج حاصل از آناليز داده‌ها به روش AFC نيز نشان داد که شرايط آب و هوايي و اشکوب‌بندي حرارتي درياچه، پراکنش و تنوع فيتوپلانکتوني آب را به ترتيب در يک فصل خاص و در اعماق مختلف درياچه تعيين مي‌نمايد.بر گرفته شده از پايان نامه (کارشناسی ارشد )خانم فاطمه خوشبخت-دانشگاه فردوسی مشهد دانشکده علوم ۱۳۷۶
آب دریاچه از بارندگی های سالانه و چشمه‌های کوچک منطقه بزنگان تامین می‌شود. دریاچه «کل‌بی‌بی» در فصول مختلف سال، محل تجمع پرندگان مهاجر و محل پرورش ماهی قزل‌آلا (رنگین کمان) است
منابع آبی هر منطقه ای از بهترین تفریح گاه های طبیعی برای اهالی بومی و گردشگرن داخلی و خارجی محسوب می شوند. به سبب شرایط جوی و جغرافیایی، استان خراسان رضوی از دریاچه های مشهور و قابل توجهی برخوردار نیست ولی دریاچه بزنگان مهم ترین دریاچه استان خراسان رضوی به شمار می آید که آب آن از بارندگی های سالانه و چشمه های کوچک تامین می شود. دریاچه بزنگان که در مسیر جاده مشهد – سرخس قرار گرفته، مرکز پرورش ماهی قزل آلا بوده و در صورت برنامه ریزی صحیح از ویژگی های لازم برای جلب گردشگران برخوردار است.
درياچه بزنگان تنها ابگیر طبیعی مي باشد كه در استان خراسان وجود دارد . اين درياچه حدود هشتاد هكتار وسعت وعمق ان حد اکثر دوازده مترو حد اقل نه متر می باشد و در جنوب رشته كوههاي هزار مسجد در فاصلة حدود يكصدوسي كيلومتري جاده مشهد به سمت سرخس قرار دارد.آب اين درياچه از بارندگي هاي سالانه و چشمه هاي كوچك حاشیه و کف دریاچه تامين مي شود و تاکنون ۳۳ گونه فيتو پلانکتون جلبکی در درياچه بزنگان شناسايی شده است
درياچه بزنگان داراي ويژگيهاي خاص و از اهميت علمي و تحقيقاتي بالايي برخوردار است كه همه ساله در فصلهاي پاييز و زمستان و اوايل بهار زيستگاه بسيار مناسبي جهت زمستان گذراني پرندگان مهاجر آبزي و كنار آبزي مي باشد . سازمان حفاظت محيط زيست در جهت حفظ و بهره وري معقول از اين پديده طبيعي و با حفظ اصالت تعادل اكولوژيكي آن ،برنامه هايي در دست اقدام داشته و در آينده نزديك يكي از مراكز مهم علمي پژوهشي و تفرجگاهي خواهد شد .
آب درياچه از چشمه هاى متعدد و بارندگى هاى سالانه تامين ميشود. در اطراف درياچه فضاهاى طبيعى بسيار زيبا و مناسبى جهت اتراق ماهيگيران و مسافران، وجود دارد. غار بزنگان نيز در شش كيلومترى جنوب غربى دهكده بزنگان واقع شده و قدمت آن به پيش از ميلاد بر ميگردد. غار بزنگان آهكى بوده و داراى ستونهاى استالاگتيت و استالاگميت ميباشد. كف غار خاكى و صاف و دهانه آن رو به شمال قرار دارد و در داخل آن نيز آب آشاميدنى وجود دارد.و به لحاظ قدمت تاريخی تحت شماره ۶۵۹ در زمره اثارتاريخی به ثبت رسيده است.طبق تحقيق در بزرگترين درياچه طبيعي استان خراسان، درياچه بزنگان، واقع در 120 کيلومتري شرق شهرستان مشهد ، که در آن فراواني، توزيع و تنوع واقعي و عمودي جمعيت فيتوپلانکتوني و همچنين توليد اوليه درياچه با در نظر گرفتن فاکتورهاي اکسيژن محلول، دما، عمق قابل رويت و PH مورد مطالعه قرار گرفت . نمونه‌ها از سه ناحيه و پنج اشکوب (سطح 3،5،8 و 11 متري) درياچه، به طور فصلي و طي يکسال (1375-76)جمع‌آوري گرديدند. در مجموع 65 گونه، متعلق به سه گروه فيتوپلانکتوني شامل 10 گونه سيانوفيسه، 18 گونه کلروفيسه و 37 گونه باسيلاريوفيسه شناسايي شد، که گونه‌هاي Chroococcus minor (سيانوفيسه) Cosmarium tinctum Ulothrix subtilissima (کلروفيسه)، Campylodiscus sp.، Cocconeis placentula، Cyclotella meneghinana، Fragillaria crotonenisis، Gyrosigma acuminatum و Rhaphoneis (باسيلاريوفيسه) در غالب نمونه‌ها و با ميزان فراواني بالا نسبت به ساير گونه‌ها مشاهده گرديدند. فراواني جمعيت فيتوپلانکتوني، اکسيژن محلول و عمق قابل رويت درياچه از فصل بهار به سمت پائيز و زمستان سير نزولي داشت ، به طوريکه فصل بهار از بيشترين و فصل زمستان از کمترين ميزان فراواني فيتوپلانکتوني برخوردار بود. گونه‌هاي فيتوپلانکتوني متعلق به گروه کلروفيسه در فصل پائيز و زمستان غالبيت داشتند. در طول دوره تحقيق، ضلع شرقي درياچه (ناحيه دوم نمونه‌برداري) همواره از ميزان فراواني فيتوپلانکتوني و عمق قابل رؤيت بيشتر نسبت به ساير نواحي برخوردار بود. در کل، ارتباط مستقيمي بين فراواني جمعيت فيتوپلانکتوني، ميزان توليد اوليه، اکسيژن محلول آب وجود داشت . در فصل تابستان، کميت‌هاي فوق‌الذکر از سطح به کف درياچه، شيب نزولي نشان مي‌دادند که احتمالا در اين ميان نقش اشکوب‌بندي حرارتي نيز درياچه تعيين‌کننده بوده است . نتايج حاصل از آناليز داده‌ها به روش AFC نيز نشان داد که شرايط آب و هوايي و اشکوب‌بندي حرارتي درياچه، پراکنش و تنوع فيتوپلانکتوني آب را به ترتيب در يک فصل خاص و در اعماق مختلف درياچه تعيين مي‌نمايد.بر گرفته شده از پايان نامه (کارشناسی ارشد )خانم فاطمه خوشبخت-دانشگاه فردوسی مشهد دانشکده علوم ۱۳۷۶
تاريخچه و مشخصات :
این منطقه از سال 1358 تحت مطالعه ونظارت بوده و درسال 1385 تحت عنوان اثر طبیعی ملی اعلام گردید. اين درياچه با وسعتي حدود 500 هكتار( 52 هکتار سطح آبی ) و عمق متوسط 8 متر در 120 كيلومتري شرق مشهد و 4 كيلومتري شرق روستاي بزنگان قرار گرفته است. و بزرگترین آبگیر طبیعی استان با ویژگی آبهای دریایی میباشد و سطح درياچه بخاطر بالابودن املاح آن هيچگاه يخ نمي بندد.
پوشش گیاهی:
در درياچه جلبكهاي قهوه اي و در سواحل آن گز، پده، كلپوره، باريجه زيره سياه و گياهان يك ساله نظير گرامينه ها قابل مشاهده است
پرندگان:
منطقه با بیش از 188 گونه عمدتا" شامل : زردپره سر سرخ ، سار صورتی ، سسک نیزار خاوری، سسک پر سر و صدا ، آنقوت ، کشیم بزرگ و کوچک ، چنگر ، چنگر نوک سرخ ، سنقر تالابی ، سهره بیابانی ، میباشد.
تاريخچه حفاظت:
منطقه سالهاست كه تحت مطالعه ونظارت بوده و اقدامات لازم جهت ارتقاء سطح و تبديل آن به يكي ازمناطق چهارگانه به عمل آمده است.
مشخصات :
اين درياچه با وسعتي حدود 500 هكتار( 52 هکتار سطح آبی ) و عمق متوسط 8 متر در 120 كيلومتري شرق مشهد و 4 كيلومتري شرق روستاي بزنگان قرار گرفته است. منطقه داراي آب وهواي گرمسيري بوده و درجه حرارت هوا در تابستان به بيش از 30 درجه و سطح آب درياچه تا 24 درجه سانتيگراد اندازه گيري شده است. منابع تغذيه آبي اين درياچه را تعدادي چشمه سطحي و عمقي و بارندگيهاي سالانه تشكيل مي دهد و بطور متوسط سالانه يك متر نوسان آبي دارد كه عمده ترين عامل كاهش سطح آب تبخير مستقيم مي باشد.
ويژگيهاي درياچه :
1- تشكيل آن بر روي سازندهاي آهكي دوران دوم زمين شناسي كه حاكي از قدمت ايجاد آن مي باشد ارزش مطالعاتي قابل ملاحظه اي را از نظر زمين شناسي و ديرينه شناسي و مطالعات تغيير و تحولات محيطي منطقه درگذشته بوجود آورده است.
2- بزرگترين آبگير طبيعي استان با ويژگي آبهاي دريايي مي باشد.
3- سطح درياچه بخاطر بالابودن املاح آن هيچگاه يخ نمي بندد.
4- وجود طبقات گرمايي كه درياچه را به سه زيستگاه با شرايط و گونه هاي زيستي متفاوت تقسيم نموده است اين پديده منظم گرمايي كه عمدتاً در فصل تابستان در اين درياچه ديده مي شود باعث مي گردد در زمان گرم شدن هوا و بالارفتن درجه حرارت آب در تابستان سه طبقه مشخص گرمايي ايجاد گردد كه طبقه زيرين با حدود يك سوم گرماي سطح آب محيط مناسبي را جهت زندگي ماهيان سرد آبي فراهم مي نمايد.
درياچه در حال حاضر عليرغم نداشتن زيستگاه مناسب پرندگان آبزي ساليانه ميزبان دهها نوع پرنده مهاجر آبزي از انواع اردكها، پليكان، فلامینگو ، قو مي باشد. آنقوت و چنگر از پرندگاني هستند كه در اين درياچه تخم گذاري و زاد و ولد مي نمايند. درياچه از نظر مواد غذايي خودكفا بوده و دوران اليگو تروفيك را پشت سر نهاده و در ابتداي دوران ايو تروفيكي مي باشد.سطح درياچه در گذشته نه چندان دور بيش از دو برابر اندازه فعلي بوده و رسوبگذاري شديد قسمتهاي شمالي را پر و از درياچه جدا نموده است كه در جهت احياء و بهره وري معقول ضروري است مجدداً احياء گردد.عميق ترين نقطه درياچه 12 متر و عمق متوسط آن 8 متر است.
از نظر پوشش گياهي در درياچه جلبكهاي قهوه اي و در سواحل آن گز، پده، كلپوره، باريجه زيره سياه و گياهان يك ساله نظير گرامينه ها قابل مشاهده است.از پرندگان درياچه مي توان مرغابي، حواصیل ، چنگر، آنقوت را نام برد. از نظرليمنولوژيكي و شرايط اكولوژيكي، لب شور بودن آب درياچه، تشكيلات طبقات گرمايي، رسوبگذاري ادوار گذشته و … ارزشهاي مطالعاتي بسياري براي محققين فراهم نموده است.
این منطقه از سال 1358 تحت مطالعه ونظارت بوده و درسال 1385 تحت عنوان اثر طبیعی ملی اعلام گردید. اين درياچه با وسعتي حدود 500 هكتار( 52 هکتار سطح آبی ) و عمق متوسط 8 متر در 120 كيلومتري شرق مشهد و 4 كيلومتري شرق روستاي بزنگان قرار گرفته است. و بزرگترین آبگیر طبیعی استان با ویژگی آبهای دریایی میباشد و سطح درياچه بخاطر بالابودن املاح آن هيچگاه يخ نمي بندد.
پوشش گیاهی:
در درياچه جلبكهاي قهوه اي و در سواحل آن گز، پده، كلپوره، باريجه زيره سياه و گياهان يك ساله نظير گرامينه ها قابل مشاهده است
پرندگان:
منطقه با بیش از 188 گونه عمدتا" شامل : زردپره سر سرخ ، سار صورتی ، سسک نیزار خاوری، سسک پر سر و صدا ، آنقوت ، کشیم بزرگ و کوچک ، چنگر ، چنگر نوک سرخ ، سنقر تالابی ، سهره بیابانی ، میباشد.
تاريخچه حفاظت:
منطقه سالهاست كه تحت مطالعه ونظارت بوده و اقدامات لازم جهت ارتقاء سطح و تبديل آن به يكي ازمناطق چهارگانه به عمل آمده است.
مشخصات :
اين درياچه با وسعتي حدود 500 هكتار( 52 هکتار سطح آبی ) و عمق متوسط 8 متر در 120 كيلومتري شرق مشهد و 4 كيلومتري شرق روستاي بزنگان قرار گرفته است. منطقه داراي آب وهواي گرمسيري بوده و درجه حرارت هوا در تابستان به بيش از 30 درجه و سطح آب درياچه تا 24 درجه سانتيگراد اندازه گيري شده است. منابع تغذيه آبي اين درياچه را تعدادي چشمه سطحي و عمقي و بارندگيهاي سالانه تشكيل مي دهد و بطور متوسط سالانه يك متر نوسان آبي دارد كه عمده ترين عامل كاهش سطح آب تبخير مستقيم مي باشد.
ويژگيهاي درياچه :
1- تشكيل آن بر روي سازندهاي آهكي دوران دوم زمين شناسي كه حاكي از قدمت ايجاد آن مي باشد ارزش مطالعاتي قابل ملاحظه اي را از نظر زمين شناسي و ديرينه شناسي و مطالعات تغيير و تحولات محيطي منطقه درگذشته بوجود آورده است.
2- بزرگترين آبگير طبيعي استان با ويژگي آبهاي دريايي مي باشد.
3- سطح درياچه بخاطر بالابودن املاح آن هيچگاه يخ نمي بندد.
4- وجود طبقات گرمايي كه درياچه را به سه زيستگاه با شرايط و گونه هاي زيستي متفاوت تقسيم نموده است اين پديده منظم گرمايي كه عمدتاً در فصل تابستان در اين درياچه ديده مي شود باعث مي گردد در زمان گرم شدن هوا و بالارفتن درجه حرارت آب در تابستان سه طبقه مشخص گرمايي ايجاد گردد كه طبقه زيرين با حدود يك سوم گرماي سطح آب محيط مناسبي را جهت زندگي ماهيان سرد آبي فراهم مي نمايد.
درياچه در حال حاضر عليرغم نداشتن زيستگاه مناسب پرندگان آبزي ساليانه ميزبان دهها نوع پرنده مهاجر آبزي از انواع اردكها، پليكان، فلامینگو ، قو مي باشد. آنقوت و چنگر از پرندگاني هستند كه در اين درياچه تخم گذاري و زاد و ولد مي نمايند. درياچه از نظر مواد غذايي خودكفا بوده و دوران اليگو تروفيك را پشت سر نهاده و در ابتداي دوران ايو تروفيكي مي باشد.سطح درياچه در گذشته نه چندان دور بيش از دو برابر اندازه فعلي بوده و رسوبگذاري شديد قسمتهاي شمالي را پر و از درياچه جدا نموده است كه در جهت احياء و بهره وري معقول ضروري است مجدداً احياء گردد.عميق ترين نقطه درياچه 12 متر و عمق متوسط آن 8 متر است.
از نظر پوشش گياهي در درياچه جلبكهاي قهوه اي و در سواحل آن گز، پده، كلپوره، باريجه زيره سياه و گياهان يك ساله نظير گرامينه ها قابل مشاهده است.از پرندگان درياچه مي توان مرغابي، حواصیل ، چنگر، آنقوت را نام برد. از نظرليمنولوژيكي و شرايط اكولوژيكي، لب شور بودن آب درياچه، تشكيلات طبقات گرمايي، رسوبگذاري ادوار گذشته و … ارزشهاي مطالعاتي بسياري براي محققين فراهم نموده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر